Wanneer gaan we nou?
Er kwam een tijdje geleden de vraag van een niet-zeiler voorbij: ‘Hoe plan je nou zo’n zeil trip/oversteek?’ We denken dat er geen actueler voorbeeld is te gebruiken dan onze transit door het Panamakanaal en de aansluitende Pacifische oversteek. Zoals je zult merken begint het vrij algemeen, maar we eindigen gewoon met keiharde klussen lijsten!
Waarheen
Tijd is een belangrijke factor en daar begint eigenlijk veel mee: je kunt in een beperkt tijdsbestek onmogelijk alles bekijken.
Over het algemeen weet je de lengte van je reis voordat je vertrekt.
Richard heeft me ‘gelokt’ met een reis van 2 jaar. Toen we vertrokken waren het al 4 jaar en we komen nu uit op 5. Afgelopen zomer hebben we wel bepaald dat we met de seizoenen meevaren en de reis dan ook in 5 jaar willen doen. Dat wordt keuzes maken…
Blijf je aan de Atlantische kant of ga je rond? Ga je dan onder Zuid Amerika langs of maak je de transit door het Panamakanaal? Dan hebben we het nog niet eens over landen ‘die op je lijstje staan’ of onderweg ‘op je lijstje komen’.
Richard heeft Suriname en Frans Polynesië op zijn lijstje staan en daar komt gedurende de reis Colombia (aanrader!) bij.
Marianne heeft Cuba en Jamaica op haar lijstje staan. Politiek lastig en pas te bezien ‘op de terugweg’. Onderweg voegt ze Costa Rica toe maar tijd en kostentechnisch vervalt dit ook weer. Misschien dat de pinguïns en het eiland ‘Marianne’ op de Seychellen wel tot de mogelijkheden behoren?
Seizoenen en windpatronen
Het weer is een zeer bepalende factor voor je reistempo.
Nederlandse vertrekkers verlaten Nederland vanaf april, omdat eerder het weer te onstabiel is. Wij vertrekken pas 22 juli en dat is al laat want het weer in de golf van Biskaje wordt na midden augustus al onstabieler. Het weer in Europa wordt beïnvloed door het hurricane seizoen aan de andere kant van de oceaan.
Deze periode is ook de beste voor een oversteek naar de Canarische eilanden. Hier is het weer onder invloed van het Azorenhoog: een subtropisch semi-permanente hogedrukzone die ontstaat door de uitwisseling van warmte tussen de tropen en de poolgebieden en dit bepaalt de sterkte van de westelijke stroming.
Tot eind november heb je dan het goede seizoen om naar Kaapverdië te gaan, waarna je vanaf begin december de Atlantische Oceaan over kunt steken naar Brazilië, Suriname of het Caribisch gebied.
Verder de Carieb in zijn er relatief vaste patronen die je reisritme bepalen. Hier is het immers van 1 juni tot 1 december hurricane seizoen. Je dient dit ‘uit te zitten’, of in elke geval je boot, in veilige gebieden buiten de hurricane zone. Veel zeilers doen dit op Curaçao of Trinidad en vanaf december kun je dan weer het Caribisch gebied noordwaarts verkennen.
Wij zitten in 2024 bewust zuidelijk in het Caribisch gebied, genietend van de rust omdat alle boten per 1 juni vertrokken zijn. Per slot van rekening is dit wel binnen de orkaan zone. Uiteindelijk moeten we 30 juni toch nog haasten en naar Trinidad voor Beryl: de vroegste categorie 5 orkaan ooit die menig meteorologische record breekt.
Naast de seizoenen heb je ook te maken met de windpatronen en stroming. Op de Noordelijke Atlantische Oceaan draait de wind met de klok mee. Zo kun je dus in het juiste seizoen profiteren van de passaatwinden en stromingen tijdens je oversteek naar de Carieb en terug naar Europa.
Hoe kom je aan al die meteorologische informatie? Er zijn naslagwerken zoals Jimmy Cornell ze schreef. Verder veel zoeken en lezen op internet en vergeet de hurricane apps niet. Tot slot: luisteren en vragen tijdens de vele gezellige borrels met sterke verhalen geeft je ook veel informatie.
Panamakanaal
De passage van het Panamakanaal is het meest gangbaar tussen 1 december en 1 mei. In februari en maart lopen de wachttijden op. Verder zijn waterstand en beschikbaarheid van personeel factoren waar je geen invloed op hebt. Je kunt in maart en april zonder al te veel problemen verder reizen tot aan Frans Polynesië. Vanaf hier loopt het cycloonseizoen (orkaan op het Zuidelijk halfrond) van november tot april, zodat je voor die tijd door moet zeilen naar bijvoorbeeld Nieuw Zeeland.
Vanaf december kunnen we van Curaçao naar Colombia, maar wij pakken een weergat eind oktober. Je ziet dus dat er flexibiliteit is, maar daarmee wel een mindere kans op ideaal zeilweer. Wij hebben deze keer geluk en door deze keuze hebben we 7 weken de tijd voor Colombia. Ook kunnen we daarna de Guna Yala eilanden rustig bekijken. We nemen hier zoveel tijd voor, dat we uiteindelijk geen tijd meer nemen voor het geplande Bocas del Torro. Hoe later je het kanaal immers doorgaat, hoe korter je tijd hebt in Frans Polynesië. We hebben dan al wel voor onszelf bepaald dat we in februari willen doorsteken naar de Pacific.
Note: gegevens komen uit de World Cruising Routes van Jimmy Cornell. Onderstaande foto’s geven je een globaal inzicht in orkaanseizoen en de track, geschikte reis seizoenen en de stromingen die er staan.
Voorbereiding Panamakanaal
Tegenwoordig is de doorvaart online zeer goed zelf te regelen. We bepalen dat we eind januari – begin februari het kanaal door willen dus Richard start de aanvraag in ASEM. Het is makkelijk en voorzien van goede uitleg en filmpjes en het scheelt je veel geld als je geen agent gebruikt. Alleen het huren van de verplichte fenders en lijnen en eventueel linehandlers moet later apart geregeld worden.
Er zijn ter plekke echter genoeg vrijwilligers te vinden via whatsapp groepen, facebook en persoonlijk. Mensen doen dit om een keer mee te varen vóór de eigen transit, maar ook omdat hun eigen reis niet door het kanaal gaat en ze deze bijzondere ervaring niet willen missen.
Wij varen mee met een catamaran die een week eerder door het kanaal vaart en doen op deze manier onze ervaring op. Erg prettig omdat je dan tijdens je doorvaart je focus legt op je gasten aan boord en ondersteuning van de linehandlers.
We krijgen een persoonlijk SIN-nummer (Ship Identification Number) en gaan de volgende fase in. Na deze bevestiging wordt er betaald en regelen we twee weken voor de opgegeven ‘wensdatum’ een plek in Shelter Bay Marina. Dit is de marina naast het kanaal.
Nu kunnen we op de website zelf onze status veranderen van ‘open’ naar ‘arrived’. Daarna bellen we voor de definitieve dag van transit.
Voorraad
Wij hebben alles aan etenswaren in een app staan en beginnen een maand voor een dergelijke grote oversteek nauwkeurig kasten te checken en (bijna) verlopen spullen te gebruiken om ruimte te maken voor nieuw. Hoeveel koop je in? Dat ligt aan je ruimte, eetgewoonte en de tijd die je moet overbruggen. We proberen bijvoorbeeld de hoeveelheid meel voor brood te berekenen tijdens de oversteek en dat loopt al snel op. Verder veel groente en zelfs fruit in blik of pot, je muesli en spullen om brood te verrijken omdat er hier nergens meer tarwe/volkorenmeel te koop is. De meeste mensen leren omgaan met onverkrijgbaarheid en hoge prijzen. Je bent nu eenmaal niet thuis. Kool, uien en wortel zijn je beste vriend vanwege de houdbaarheid.
Voor je boot en dinghy ben je als het goed is al voorzien van de nodige reserve onderdelen. Voor de Pacific maken we toch nog een lijstje en moet er voor de buitenboordmotor zelfs nog iets besteld worden in Amerika. Toch nog een extra sup, oliefilter of buitenboordmotor kopen als reserve? Uiteindelijk is er in Shelter Bay een geschikte extra motor te koop. Grappig: iedereen ruimt hier zijn boot op en er wordt dus van alles verkocht.
Mentaal
Deze oversteek heeft wel de meeste impact tot nu toe. Er treedt een mate van gewenning op maar voor dit soort trajecten hebben wij dat nog niet. Gezonde spanning hoort erbij. Op een gegeven moment wil je verder reizen want anders kom je nooit thuis. Voor alle bestemmingen geldt dat je er naar toe moet groeien. De fases voor mij zijn: nog te ver weg, Facebook groepen zoeken, Polarsteps verhalen van anderen, Google en podcasts. In de loop van dit proces komen ook de uit Nederland meegenomen reisgidsen te voorschijn. Elk bezoek in Nederland struin ik kringloopwinkels af naar gidsen over de plaatsen die we tot ons volgende Nederlandse bezoek (waarschijnlijk) aan doen.
Op deze manier groeien we ook naar deze oversteek, maar waak ervoor dat je ook geniet van de plek waar je bent en niet alleen maar vooruit kijkt.
ToDo lijstjes
Nu worden de voorbereidingen heel concreet en komen we bij de afstreep-lijstjes.
| Vanaf twee weken van te voren | Laatste 2 dagen | Laatste dag |
|---|---|---|
| • Ten behoeve van de navigatie worden routes gecheckt, kaarten geïnstalleerd en geüpdatet. • De laatste paar keer naar de supermarkten. Er kan altijd nog meer bij! • De hopelijk laatste reparaties worden uitgevoerd. • De verstaging van top tot dek wordt gecheckt. • Schoonmaken binnen, want dat lukt tijdens een oversteek echt niet. • De vuile was zo laat mogelijk wegwerken. • Nieuwe podcasts downloaden. • Grab Bag checken en aanvullen met de meest recente papieren, wat lekkers en een goed boek! • Alle lijnen en landvasten controleren op zwakke plekken en repareren of vervangen. • Een EPRIB (noodbaken) test uitvoeren en de werking van de reddingsvesten controleren. • Ondertussen blijven we het weer checken. Als er een kink in de kabel komt, kunnen we, ná het Panamakanaal, zomaar dagen later vertrekken. Hierbij merk ik aan dat het weer maar voor 3-4 dagen te voorspellen is dus de overige 30 dagen van je oversteek? Leve Starlink/iridium/SSB radio om dagelijks weerkaarten binnen te halen. | • Veel vers halen in diverse stadia van rijpheid en bij diverse winkels. •Bakken maken met behalve gist en water, alle afgewogen ingrediënten om een brood te bakken. • Maaltijden maken voor de eerste paar dagen en vacumeren. We hebben geen vriezer maar dit kunnen we 10 dagen bewaren. • Starlink abonnement op orde brengen en al de devices updaten. • Dieseltank en jerrycans afvullen • Water vullen. Wij hebben totaal bijna 1200 liter water en redden het daar bij zuinig gebruik 12 weken mee. We hebben bewust geen watermaker, maar redden het zo prima! • Motorcontrole en onderhoud: ook de twee buitenboord motoren. • Schurftplattingen in de verstaging bevestigen. Dit zijn er 24 en het is een dag werk. Ze zorgen ervoor dat wanneer we zeilen met de wind recht van achteren en de zeilen wijd uit staan, ze niet kapot schaven langs de verstaging. • Weer checken: vooral ook wat er verder op de oceaan gebeurt en welke invloed het heeft op het weer in onze omgeving en op onze route. | • Familie en vrienden appen of bellen. • Nog een goed gesprek voeren samen want de eerste 2-3 dagen is het vrij stil in de kuip. • Alleen maar gemberthee drinken in plaats van koffie en geen alcohol meer. • Al je devices updaten. • Offline kaarten downloaden van je bestemming. • Decoratie en losse spullen in de kasten opbergen. • Dekens en kussens klaar leggen om ook in de kasten te proppen tegen gerammel. • Dinghy op het voordek, vastbinden en de buitenboordmotor eraf. • Navigatieverlichting checken. • Lifelines op het dek. Hier maak je jezelf aan vast als je de kuip uit moet om je zeilen aan te passen of voor een controle rondje. • Bulletallies bevestigen. Hiermee fixeren we de buitenboord hangende giek als we met de wind van achteren de zeilen wijd uit hebben staan. Anders gaat het geheel klappen oiv de golven. • Al je afval wegbrengen en zorgen dat je een grote 8 liter waterfles hebt staan om onderweg al je klein geknipte plastic in weg te gooien. |
Naast al deze klusjes zijn er natuurlijk ook nog de reparaties die uit deze checklist ontstaan of die al op een lijstje stonden.
Voor deze oversteek was het nodig om een paar plekken in de reling te laten repareren door een lasser en er zijn dakluiken die regelmatig wat lekken door de verdroogde kit. De Starlink krijgt na lang overdenken een definitieve plaats op de boot en voor de nieuwe extra koelkist is het uiteindelijk toch nodig nieuwe bedrading te trekken. Vervolgens vliegt een vogel onze windex eraf (wind aanwijzer boven op de mast). Deze moet dus tijdens het laatste vers-bevoorradingsrondje gezocht, gekocht èn gemonteerd worden. Zo blijf je bezig…
En na dit alles hoop je dat je voldoende bent voorbereid voor de oversteek van bijna 4.000 mijl (ruim 30 dagen), maar wie zal het zeggen?
