Dit infoblog bestaat uit drie delen te weten Guna Yala, ook bekend onder de naam San Blas. Dan is er een stukje over Panama zelf, Het Panamakanaal met zijn historie en procedure. We sluiten af met de Las Perlas eilanden. Klik op bovenstaande linken om direct naar het stukje van jouw interesse te gaan. Natuurlijk mag je ook alles lezen….
San Blas: het land van de Guna indianen
Guna Yala betekent letterlijk ‘land van de Guna berg’. Deze inheemse provincie van Panama, had voorheen de namen San Blas (tot 1998) en Kuna Yala (tot 2013).
Dit is een groep van 365 eilanden die zich over een lengte van 266 km uitstrekt langs de kust. Een van de eilanden staat zelfs model voor een van de Microsoft achtergronden op je pc.
De meeste eilanden zijn vrij plat en liggen op zeeniveau. Carti Sugtupu is het eerste eiland dat in verband met de stijgende zeespiegel zijn inwoners aan het verhuizen is.
Er wonen verdeeld over 49 eilanden nog Guna indianen. Ze staan onder andere bekend om hun (op sommige eilanden) nog steeds redelijk traditionele levensstijl en het maken van Mola’s. Deze patronen droeg men vroeger geschilderd op de lichamen, maar met de komst van de Spanjaarden, die het dragen van kleding verplichtten, kon dit niet meer. Sinds dan maakt men de patronen van textiel.
In 1925 was er de revolutie waarbij men zich afzette tegen Panama. De regering hier probeerde de mensen Spaanse gebruiken op te dringen ten kostte van eigen kleding, tradities, gebruiken en dus identiteit. Hieruit ontstond ook de Guna vlag met de swastika. De officiële Kuna vlag is sinds januari 2025 ‘verplicht’. We hebben wel het idee dat dit te maken heeft met de festiviteiten rond 100 jaar onafhankelijkheid. Veel zeilers bewerken de Spaanse vlag met de Swastika en voeren deze vlag.
Om inmenging van buitenaf te voorkomen, is er dan ook geen land te koop voor niet ingezetenen. Verder weten we van dit gebied dat men zeer vooruitstrevend is (het is nooit een issue geweest) met betrekking tot genderfluiditeit. Veel inwoners identificeren zich als ‘ommegid’: het derde geslacht. Een man kiest ervoor om als vrouw te leven.
Overigens draait deze cultuur veel meer om de vrouw in de rol van kostwinner en primaire huiseigenaar. In de politiek zijn er dan wel weer veel mannen…
Tot slot het albinisme: in Guna Yala woont wereldwijd het grootste percentage albino kinderen: moonchildren. Men gelooft dat er tijdens de zwangerschap te veel naar de maan wordt gekeken. Albinisme zorgt voor huid- en oogproblemen in deze zon overgoten archipel. Zelf zegt men dat de kinderen hen beschermen tegen rampen en dat zorgen voor een moonchild je een speciaal plekje in de hemel geeft. Het is misschien te voorkomen door tijdens de zwangerschap veel houtskool te eten…
Havens/ankeren
Wij komen vanuit Colombia en klaren in bij Obaldia. We gaan baai-hoppend naar het westen. Er zijn weinig mensen die dit doen: men start vaak veel westelijker. Dit betekent dus dat we veel ankerplekjes (bijna) voor jezelf hebben. We zien de mooiste natuur en meest authentieke plekjes.
Nadeel? In december moeten we bijna alles motoren omdat het beetje wind dát er staat, recht op de neus komt. We hadden het hele gebied echter niet willen missen.
Inklaren kost geld en voor het gebruik van ankerbaaien vraagt men over het algemeen $10,-. Er komt een local vragen om het geld. Vraag een bonnetje of/en maak een foto. Er zijn nl plekken waarvan we begrijpen dat er geen bonnetjes zijn…Op deze manier voorkom je echter dat elke willekeurige inwoner bij jou $10 ankergeld komt innen. Voor Guna Yala moet je verder $ 50,- voor de boot en $ 20,- per persoon betalen om in het gebied te mogen varen. Er vaart in de Westelijke Guna Yala een boot rond die dit cash komt innen. Zorg er dus voor dat je voldoende US Dollars bij je hebt!
Je dient ook een ankerpermit aan te vragen en deze is geldig voor Panama. De kosten zijn $185. Er is pas controle op deze permit op het moment dat je het land verlaat en staat buiten de kosten die de afzonderlijke eilanden berekenen.
De Eilanden
Er is buiten kokosnoten tot aan Banedup, East Holandeses, vrij weinig tot niets te koop. Soms wat wortelen, een kool of wat tomaatjes.
Bevoorraad dus goed. Wij nemen ook kleine zakjes poedermelk, suiker en rijst mee om uit te delen. Zonnebrand om uit te delen is ook een aanrader, net als wat sterkere leesbrillen voor de oudere dames die mola’s maken.
Wij navigeren op de kaarten OpenCPN, aangevuld met Bauhaus kaarten en Navionics. Daarnaast is het gewoon goed blijven kijken naar ondieptes, drijvende boomstammen en takken. De Panama Cruising Guide van Eric Bauhaus is een fantastisch hulpmiddel om te navigeren en dit gebied te leren kennen.
Overigens is het wel de kunst om ergenis over afval te negeren. Veel spoelt aan maar zeker niet alles. Niet overal ziet men het als een probleem en opruimen is op veel plekken geen beginnen aan. We begrijpen dat er zelfs plekken zijn, waar men het afval gebruikt om aan de buitenkant van het eiland uit te bereiden: laagje aarde eroverheen en klaar! Je eigen bootafval verbrandt je, zonder blikjes en flessen.
Panama
Een land dat vooral bekend staat om: het Panamakanaal! Er is echter nog veel meer te vertellen over dit land waar Spaans, Frans en Engels wordt gesproken. Er wordt meer betaald met de US dollar dan de eigen Balboa dollar. Deze is trouwens vernoemd, net als het nationale biertje, naar Vasco Nunez de Balboa. Deze man ontdekt in 1513 door het oversteken van de landengte, dat er aan de andere kant van Panama nog een oceaan ligt: de Pacific! Panama stad is trouwens in 1671 in brand gestoken door Captain Morgan (ja ja, van de rum) en daarna weer opgebouwd.
Het is een land zonder leger en zal in geval van conflicten door de Amerikanen geholpen worden. Dit land heeft een zeer hoog opleidingsniveau, een hogere levensverwachting dan in Europa en een lage gemiddelde leeftijd.
Het orkaanvrije land heeft het hele jaar dezelfde temperatuur en er leeft de grootste roofvogel ter wereld; de harpij.
Door Panama loopt één van de langste toeristische routes ter wereld – de Trans-Panama Trail met meer dan 1100 kilometers. Hij strekt zich uit over het hele land en verbindt Costa Rica eigenlijk met Colombia. Tot slot verkrijgt het land de helft van zijn begrotingsinkomsten uit jawel: het Panamakaal.
Havens/ankeren
Lintonbay
Hier hebben we 2 nachten voor anker gelegen. Puerto Lindo, op 1 km lopen heeft een bescheiden supermarkt. Op het marinaterrein komt 2x per week, naast het restaurantje, een goed gesorteerde en zeer betaalbare groenten en fruit auto. Met de dinghy kun je de mangrove doorvaren naar (het restaurant) van Panamarina.
Portobelo
Deze stad heeft in de geschiedenis van Panama een belangrijke rol gespeeld maar dat straalt ze heden ten dage niet meer uit. De baai werd in 1502 ontdekt door Columbus die het de naam ‘mooie baai’ geeft. De stad zelf ontwikkelt zich pas vanaf 1600 en is tot 1800 een belangrijke haven voor zilver export. Daarnaast is hier het eindpunt van de Camino Real de Cruces vanuit Panama stad, van waaruit het Peruaanse goud met ezels werd aangevoerd en de slaven naar Zuid Amerika werden vervoerd.
Meer informatie is er te vinden in het museum in het stadje.
Dit is een zeer mooie baai om te ankeren, waar continu de zwaluwen over je boot scheren en het geluid van brulapen klinkt.
We bekijken de ruïnes van de forten en wandelen door het dorpje. In de kerk zien we de Zwarte Christus. Boodschappen doen kan hier in 5 supermarktjes.
Shelterbay marina
Deze haven bevindt zich net voor het Panamakanaal. Van hieruit vertrekken de meeste boten richting de Pacific. De haven heeft 2x daags een pendeldienst naar Colon met zijn supermarkten en overige winkels. De haven zelf is rustig en er heerst een levendige handel door verkoop/opruim/schoonmaak/reparatie woede.
Direct achter het haventerrein is er de mogelijkheid om je voorbereidingen te ontvluchten en even de jungle in te wandelen.
Er is één restaurant, één kleine supermarkt en een zeer minimaal gesorteerde boatshop. Beide winkels zijn anno 2024 goed aan de prijs.
Je kunt wel dagelijks genieten van het zoetwater zwembad. Qua service en faciliteiten hebben we alleen gebruik gemaakt van een lasser. Je kunt hier overigens ook met je boot de kant op.
La Playita
We ankeren direct na het Panamakanaal in de baai van marina La Playita. De Marina kost ons namelijk ongeveer $80 per nacht. Het gebruik van de dinghydock kost je $10 per dag of $50 per week. Je kunt dan wel water tappen, afval wegbrengen en voor $3 wassen. Er komen Übers en taxi’s en je bent snel in de stad.
Aan de baai zijn wat botenwinkels maar het geheel is vooral gericht op toeristen met de bijbehorende weekend muziek. De baai zelf is levendig, veel snelle veerboten èn je slingert lekker in voor je verdere reis.
Steden
Colon
Colón is gesticht in 1850 als eindpunt van de Panama Railroad. en groeide snel uit tot de belangrijkste havenstad van Panama aan de Caraïbische Zee. Tijdens de Colombiaanse Burgeroorlog werd een groot deel van de stad door brand verwoest (1885), maar spoedig weer herbouwd.
Daarnaast moest de stad het twee jaar zonder naam stellen. Amerikaanse immigranten noemden de stad Aspinwall, naar een omgekomen Amerikaanse arbeider en medestichter van de stad. De Latinos noemden de stad Colón, naar Columbus. Op 2 februari 1852 kreeg de stad officieel die naam. Rond 1915 legde een grote brand een deel van de stad opnieuw in de as, maar evenals bij de verwoesting van 1885 werd de stad spoedig weer herbouwd.
Bij de vorming van de Panamakanaalzone bleef Colón onderdeel van Panama maar werd door de zone omsloten. Door de aanleg van het kanaal groeide de stad, net als door de instelling van de DutyFree zone in 1953. Het keerpunt waren politieke rellen die in 1960 uitbraken en die het begin vormden van de neergang van de stad. Tegenwoordig is ongeveer 40% van de inwoners werkloos en leven velen beneden de armoedegrens. Criminaliteit en verslaving vormen belangrijke problemen voor de stad.
De stad heeft vooral veel te bieden voor mensen die inslaan voor Pacific. Er zijn verschillende grote supermarkten én nog steeds de duty free zone. Dit is een gebied ter grootte van een klein dorp, ziet er niet per definitie mooi uit, maar biedt wel een en ander aan winkels. Je betaalt entree en mag er dan een week naar binnen. Neem je paspoort mee!
Panama-stad
De stad werd in 1519 gesticht door Pedro Davilla. Van hieruit werd het Inca rijk aangevallen. Het was ook de doorvoerplaats voor zilver en goud dat naar Spanje ging en voor goederen vanuit China en de Filipijnen. Op 21 januari 1671 viel Captain Morgan (ja, die van de rum) de stad aan en verwoestte bijna alles. Er zijn nog ruines te vinden in de oude stad. De stad werd herbouwd en maakte door de Panamaspoorweg en het Panamakanaal een zeer grote groei door.
Deze stad kenmerkt zich door de wolkenkrabbers en heeft daardoor een zeer moderne uitstraling. Direct achter de metropool begint het tropisch regenwoud met zijn natuurparken. We vinden de oude stad erg leuk om te zien en gaan naar de vismarkt en de Decathlon en bezoeken het Panama Canal Museum. Het is een mooi museum een geeft veel informatie op een overzichtelijke manier. Absoluut de moeite waard.
Panamakanaal
Procedure
Tegenwoordig is de doorvaart online zeer goed zelf te regelen. We bepalen dat we eind januari – begin februari het kanaal door willen dus Richard start de aanvraag in ASEM. Het is makkelijk en voorzien van goede uitleg en filmpjes en het scheelt je veel geld. Alleen het huren van de verplichte fenders en lijnen en eventueel linehandlers regel je later apart. Er zijn ter plekke echter genoeg vrijwilligers te vinden via whats’app groepen, facebook en persoonlijk. Mensen doen dit om een keer mee te varen vóór de eigen transit, maar ook omdat hun eigen reis niet door het kanaal gaat en ze deze bijzondere ervaring niet willen missen.
We krijgen een persoonlijk (dossier) nummer en gaan de volgende fase in. Na deze bevestiging betalen we en regelen we twee weken voor de opgegeven ‘wensdatum’ een plek in de Shelter Bay Marina. Dit is de marina naast het kanaal.
Nu kunnen we op de website zelf onze status veranderen van ‘open’ naar ‘arrived’. Daarna kunnen we bellen voor de definitieve dag van transit. Houd er wel rekening mee dat er nog gewijzigd kan worden….wij krijgen een uur voor vertrek nog 2 uur uitstel maar er zijn ook boten die een andere dag krijgen toegewezen!
Historie
Het verhaal over dit wereldwonder is bijna niet kort te vertellen dus we geven je een aantal video’s die het duidelijk laten zien én een aantal ‘weetjes’ vanuit het museum en ‘horen van de advisor’.
In eerste instantie werden de twee oceanen met elkaar verbonden door de Camino Real en de Camino de Cruces. Dit zijn paden die door mensen en vracht-ezels werden gebruikt.
De eerste interoceanic railway ter wereld, van Colon naar Panama stad, legde men tussen 1850 en 1855 aan.
Het plan voor een (zeeniveau) kanaal lag er al lang maar in 1881 is het de Franse ing. F. De Lesseps die er daadwerkelijk mee begint. In 1888 is het geld op en zijn er geen investeerders meer. Alles ligt stil.
De Amerikanen nemen het bouwen in 1904 over. Men annexeerde wel ‘voor eeuwig’ aan beide zijden van het kanaal 8 km grond over de hele lengte (Kanaalzone).
De noodzaak van de sluizen ontstaat omdat het door de harde ondergrond praktisch niet uitvoerbaar is het kanaal zo diep uit te graven.
Men overbrugt met de sluizen een hoogte van 26 meter: eerst omhoog en na de Culebra engte weer omlaag. Als men in 1906 aankomt bij deze Culebra berg, ‘ Hell’s throat’, hebben ze voor het doorbreken van deze berg 30 miljoen (!!) kilo dynamiet nodig.
Het eerste schip voer er op 15 augustus 1914 door heen. Dit laatste filmpje geeft ook een duidelijke uitleg maar heeft een Arabische ondertiteling.
Cijferfeitjes: Kosten 375 miljoen dollar, men schat 25.000 doden, 81 km lang, max 15 meter diep. Er is 180 miljoen m3 grond afgegraven (4x meer dan Lesseps berekend had voor zijn zeeniveau kanaal). In de sluizen is 45 miljoen m3 beton verwerkt.
Het duurde 3 jaar om het Gatun lake te vullen na het sluiten van de dam. Men heeft hier vele dorpen onder laten lopen.
Schepen worden gebouwd op kanaal breedte (Panamax, 32,3 meter) en hebben dan aan 2 kanten ongeveer 60 cm over. Er is voor de nieuwe bredere sluis een nieuwe Panamax maat voor grotere schepen. Er gaan gemiddeld 14000 schepen per jaar door het kanaal. Van alle schepen gaat 60% vanaf de Atlantische kant door het kanaal.
Er werken meer dan 8500 mensen met een gezamenlijk salaris van 700 miljoen Dollar. De eerste pilot was een Griek, tegenwoordig werken er 300 Panamese pilots.
De laagste tol van 36 cent, werd in 1928 betaald door een zwemmer. De snelste doorvaart was in 2 uur en 40 minuten met een US navy hydrofoil.
In 1974 begonnen de onderhandelingen en op 1 januari 2000 was het Panamakanaal, onder voorwaarden, echt van Panama.
Onze ervaring
Onze ervaring is heel positief. De mensen die Richard spreekt in de voorbereiding zijn erg aardig en hulpvaardig. De fenders en lijnen worden een dag of 2 van te voren gebracht en letterlijk direct na de sluis weer opgehaald. Contact gegevens circuleren in de marina. We varen mee met een catamaran die een week eerder door het kanaal vaart en doen op deze manier onze ervaring op. Dit scheelt, zeker voor mensen die geen sluizen gewend zijn. Daarnaast vergt het aantal gasten aan boord, linehandlers en een advisor, ook aardig wat voorbereiding. De 2 warme maaltijden per dag en bijbehorende inkoop. Waar slapen deze mensen? Heb je genoeg spullen? Je bent gewoon even ‘je eigen huis kwijt’ maar het is zo gezellig! Wij kiezen voor 4 linehandlers waardoor ik mijn handen vrij heb voor de catering, koffie en de GoPro.
Las Perlas (De Parels)
Deze eilandengroep bestaande uit 90 eilanden met naam en 120 zonder, is de eerste eilandengroep die je tegenkomt in de Pacific. De vulkanische eilanden zijn begroeid met tropische regenwouden en zijn grotendeels onbewoond.
Expeditie Robinson 2006 is hier opgenomen en Adam zoekt Eva.
In 1513 ontdekte Vasco Núñez Balboa de eilanden en in 1515 moorden de Spanjaarden de inheemse bevolking uit. Deze indianen doken naar parels, vVanaf 1517 werden er slaven heen gevoerd om naar parels te duiken. Ook werden de eilanden piratennesten voor piraten uit Engeland, Nederland, Frankrijk en Portugal.
Om bovenstaande reden én de tijd die we hebben, kunnen we maar een beperkt aantal eilanden bekijken. Het fijne is hier dat je gewoon lekker kunt ankeren bij de eilanden. Veel eilanden zijn dus onbewoond en vrij dicht begroeid. De verkenningen gaan dus vooral langs de kust. We ankeren eerst tussen Chapera en Mogo Mogo. Daarna liggen we in een mooie baai bij het eiland Pedro Gonzales, dat na de aankoop door een voormalig minister Pearl Island heet. Wanneer je dit verhaal leest. kom je erachter dat Piraterij nog steeds bestaat en dat voor geld alles te koop is. Zelfs een heel eiland met zijn bewoners!!
Op dit eiland lopen we naar het dorpje en bekijken de Petroglief. Er is echter ook nog militaire aanwezigheid op het eiland….Hierna liggen we twee nachten in de baai bij isla Casaya.
Het snorkelen in dit gebied vinden wij wat minder, maar we zien wel veel dolfijnen en vogels. De sfeer is erg rustgevend. Mensen blijven niet lang omdat ze hun voorraad voor de oversteek niet willen verbruiken maar als je naar alle drukte van Shelterbay, Panamakanaal en de grote stad toe bent aan wat rust, is dit heerlijk! Wij zijn voor de grote oversteek nog terug gegaan naar Panama-Stad en hebben de laatste pakketjes opgehaald en verswaren ingeslagen.
Note: wij informeren je graag op basis van persoonlijke ervaringen. Er is veel informatie te vinden op bijvoorbeeld Navily (havens en ankerplekken, door zeilers), Noforeignland (veel nuttige land-spots, door zeilers) en Noonsite (wereldwijde informatie over formaliteiten per land, haven- en veiligheidsrichtlijnen). Tot slot kun je op onze Polarsteps veel terug lezen over onze persoonlijke ervaringen.
